معاینات و آزمایشات تیروئید یکی از مهم‌ترین کارهایی هستند که افراد باید آن را جدی بگیرند. ممکن است شما هم جزء آن دسته از افراد باشید که در طول روز بدون انجام فعالیت خاصی، احساس خستگی کنید. یا اینکه ریزش مو شدید و خشکی پوست را تجربه می‌کنید.
شاید در ابتدا از کنار این علائم ساده بگذرید و از نظر شما بی اهمیت باشند. اما یکی از نشانه‌های اختلالات تیروئیدی همین مواردی بود که در قسمت اول به آن‌ها اشاره کردیم. برای اطمینان از عملکرد درست غده تیروئید لازم است سونوگرافی و آزمایش خون را انجام دهید؛ که در این مقاله درباره این موضوع به صورت کامل صحبت می‌کنیم.
برای انجام دقیق آزمایشات تیروئید نیاز است از بهترین و به‌روزترین دستگاه‌ها استفاده شود تا نتیجه معاینات بسیار دقیق باشد. در جهت اطمینان خاطر شما عزیزان مرکز تصویربرداری پزشکی تابا با استفاده از تجهیزات مدرن و همچنین همکاری با کادر پزشکی مجرب؛ این دغدغه شما را رفع می‌کند تا اطلاعات کامل و دقیق‌تری از سلامت ارگان‌های بدن را در اختیارتان قرار دهد.
در این مطلب به صورت کامل در مورد معاینات و آزمایشات تیروئید صحبت می‌کنیم پس با ما همراه باشید تا اطلاعات دقیقی را در اختیار شما قرار دهیم. در ادامه موارد زیر را به صورت کامل بررسی می‌کنیم.
- غده تیروئید چیست؟
- آشنایی با انواع آزمایشات تیروئید
- چه زمانی به آزمایشات تیروئید نیاز داریم؟
- سوالات متداول
با استفاده از سامانه نوبت دهی غیر حضوری، می توانید به راحتی و از طریق کلیک بر روی دکمه زیر، در سریع‌ترین و دقیق‌ترین مرکز تصویری برداری پزشکی (تابا) نوبت دریافت کنید.
غده تیروئید چیست؟
غده تیروئید، غده‌ای درون ریز در جلو گردن است. این غده دو هورمون بنام تیروکسین (Thyroxine یا T4) و تری یودوتیرونین (Triiodothyronine یا T3) می‌سازد که به درون خون ترشح می‌شوند. این هورمون‌ها برای عملکرد طبیعی تمام سلول‌های بدن لازم هستند.
این غده در قسمت جلوی گردن، درست زیر سیب آدم (برجستگی حنجره) قرار دارد. غده تیروئید متشکل از دو لوب (لوب راست و لوب چپ) است، که هر کدام تقریباً به اندازه آلویی است که به دو نیم تقسیم شده است. این دو لوب در هر طرف نای قرار دارند و توسط پل کوچکی از بافت تیروئید به نام ایسموس به یکدیگر متصل می شوند.
اختلالات تیروئید بسیار شایع است و عموماً در خانم‌ها مشاهده می شود، اگر چه ممکن است در هر کسی اعم از مردان، نوجوانان، کودکان و نوزادان نیز دیده شود.
کم کاری یا پر کاری تیروئید از رایج‌ترین مشکلاتی هستند که افراد با آن‌ها را تجربه می‌کنند. در قسمت بعد در مورد این مشکلات و علائم آن‌ها به صورت کامل صحبت می‌کنیم.
پرکاری تیروئید
پركاري تيروئيد حالتي است كه باعث مي‌شود مقدار زياد هورمون به بافت‌هاي بدن برسد. اگر چه علل متفاوتي براي پركاري تيروئيد وجود دارد اما علائم و نشانه‌هاي آن مشابه است. اما پرسش اصلی این است که چگونه بفهمیم ممکن است به پرکاری تیروئید دچار شده باشیم؟
به علت افزايش سوخت و ساز بدن، بيماران نسبت به اطرافيان احساس گرماي بيشتري مي‌كنند؛ اغلب با وجود مصرف غذاي زياد كاهش وزن دارند. بعضي از بيماران دچار افزايش وزن مي‌شوند كه علت آن افزايش بيش از حد اشتها مي‌باشد.
بيماران احساس خستگي مي‌كنند و دچار اختلال خواب مي‌شوند. در کنار لرزش دست‌ها، نامنظم شدن و تند شدن ضربان قلب كه طپش قلب خوانده مي‌شود، نيز به وجود می‌آید. بيماران ممكن است زود رنج و به آساني آشفته شوند. وقتي پركاري تيروئيد خيلي شديد باشد، بيماران از تنفس كوتاه، درد سينه و ضعف عضلات زجر مي‌كشند. علائم ديگر كه بسيار نادر هستند شامل: استفراغ، خارش، نارسايي قلب، سكته مغزي و يا حتي بيماري رواني است.
بیماران محترم برای دریافت تصاویر پزشکی خود به صورت مجازی و بدون نیاز به حضور در مرکز تابا، می توانید از طریق کلیک بر روی دکمه زیر و وارد کردن مشخصات، تصاویر پزشکی خود را دریافت کنند.
کم‌کاری تیروئید و گواتر (هیپوتیروییدیسم)
این كلمه به معنی ناكافی بودن مقدار هورمون تیروئید در بدن است و با سنجش مقادیر كم هورمون‌های تیروئید در خون، تشخیص داده می‌شود.
چگونه بفهمیم ممکن است به کم کاری تیروئید دچار شده باشیم؟
هیپوتیروییدیسم موجب تنبلی، خواب آلودگی، خشكی پوست، عدم تحمل سرما و یبوست می‌شود؛ در كودكان خیلی خردسال، نه تنها موجب بروز این نشانه‌ها می‌شود، بلكه با تأخیر رشد جسمی و مغزی همراه است.
گواتر یعنی چه؟
اصطلاح گواتر به معنی آن است كه غده تیروئید بزرگ‌تر از حد طبیعی شود. افرادی كه كمبود ید دارند به گواتر مبتلا می‌شوند، زیرا تیروئید آن‌ها نمی‌تواند هورمون كافی تولید نماید. با كاهش هورمون تیروئید در خون، غده هیپوفیز هورمون TSH بیشتری تولید می‌کند كه این خود موجب افزایش كار تیروئید برای ترشح بیشتر هورمون می‌شود. گواتر نشانه‌ای از تلاش بدن برای جبران كمبود ید است.
انواع آزمایشات تیروئید
1) سونوگرافی
برای انجام آزمایشات تیروئید ، سونوگرافی یک روش غیر تهاجمی و دقیق است. در این روش برای بررسی غده تیروئید و نواحی اطراف آن از امواج بی خطر فرا صوت استفاده می شود. در سونوگرافی این امواج به داخل بدن فرستاده می‌شوند و سپس از طریق انعکاس آن‌ها، تصاویر بر روی دستگاه مورد نظر ثبت می‌شود.
با کمک این امواج صوتی تصاویر خوب و واضحی از تیروئید به دست می‌آید. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مطلب سونوگرافی و نحوه انجام آن را مطالعه کنید. سونوگرافی غده تیروئید در مرکز تصویربرداری پزشکی تابا توسط مجرب ترین پزشکان همه روزه انجام می شود. جهت اطلاع از آمادگی سونو می‌توانید بر روی این لینک کلیک کند.
2) آزمایش خون
یک نمونه دیگر از آزمایشات تیروئید ، انجام آزمایش خونی است که شامل هورمون های تیروئیدی می‌باشد. آزمایشات تیروئید شامل موارد زیر است:
- T3 معکوس
- TSH
- FreeT3
- FreeT4
از آن جایی که اصلی‌ترین آزمایشات تیروئید مورد درخواست برای عملکرد تیروئید، TSH است، داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، آسپرین و لیتیوم می‌توانند با نتایج آن تداخل ایجاد نمایند. زنان باردار در سه ماهه اول حاملگی خود نیز باید در مورد زمان مناسب برای انجام آزمایش TSH با پزشک خود مشورت نمایند.
تیروئید و حاملگی
حاملگی تاثیرات عمده ای بر تنظیم عملکرد تیروئید زنان سالم و مبتلا به اختلالات تیروئید دارد. این اثرات باید به خوبی شناخته، به درستی ارزیابی و تفسیر و به طور صحیح کنترل شوند. در زنانی که در مناطقی با کمبود ید زندگی می‌کنند، اغلب هیپوتیروکسینمی و تمایل به تشکیل گواتر در زمان حاملگی اتفاق می‌افتد.
اختلالات بارز کلینیکی در عملکرد غده تیروئید در 2 تا 3 درصد حاملگی‌ها اتفاق افتاده اما موارد تحت بالینی احتمالا شایع‌تر بوده و اغلب بدون تشخیص باقی می‌ماند. تغییرات عملکرد تیروئید مادر در زمان بارداری به علت کمبود ید، پرکاری یا کم کاری تیروئید پیآمدهای مهمی بر جنین/ نوزاد خواهد داشت.
حاملگی باعث افزایش سرعت متابولیسم پایه، جریان خون، ضربان قلب و بازده قلب گردیده و بسیاری از علائم از جمله احساس خستگی و عدم تحمل به گرما، احتمال وجود پرکاری تیروئید را تداعی می کند. تشخیص پرکاری تیروئید در جنین می‌تواند با توجه به افزایش ضربان قلب، تسریع رشد استخوانی و تاخیر رشد داخل رحمی جنین حاصل شود.
درمان پرکاری تیروئید در دوران بارداری نتیجه بخش است ولی باید با دقت و آگاهی و تبحر کافی انجام شود. بنابراین توصیه می‌کنیم برای تشخیص مشکلات مربوط به تیروئید در همان ابتدای کار آزمایشات تیروئید مانند سونوگرافی را انجام دهید.
اهمیت غربالگری تیروئید در نوزادان
با توجه به تاثیر مستقیم کم کاری تیروئید بر اختلالات عصبی و عقب ماندگی ذهنی، معمولا آزمایش‌های تشخیصی در 5 روز ابتدایی بعد از تولد نوزاد، انجام می‌شوند. تشخیص به موقع و درمان این عارضه کمک بزرگی به سلامت نوزاد می‌کند. اما لازم به ذکر است در صورت عدم تشخیص به موقع و درمان نکردن عارضه موجود، نوزاد متحمل عوارض و آسیب های غیر قابل جبرانی می شود.
انجام آزمایشات تیروئید در نوزادان بسیار اهمیت دارد و کمک می‌کند که عملکرد ضعیف تیروئید در نوزادان سریع‌تر تشخیص داده شود. شناسایی احتمالی عملکرد ضعیف تیروئید در نوزاد بسیار خوب است، زیرا پزشک می‌تواند در فرصتی مناسب این اختلال را کنترل و درمان نماید.
چه زمانی باید آزمایشات تیروئید را انجام دهیم؟
به صورت کلی به علت افزایش سن و تغییرات هورمونی ممکن است بسیاری از افراد مشکلات مربوط به غده تیروئید را تجربه کنند. اگر شما هم علائم و نشانه‌هایی را که در بخش مربوط به پر کاری یا کم کاری تیروئید ذکر کردیم را دارید؛ بهتر است هر چه سریع‌تر با مشورت پزشک خود آزمایشات تیروئید را انجام دهید و درمان خود را شروع کنید.
چگونه ریسک ابتلا به تیروئید را کاهش دهیم؟
1) سیگار نکشید.
به صورت کلی دخانیات و به خصوص دود سیگار برای تیروئید بسیار مضر هستند و باعث می‌شوند بسیاری از افراد بیماری‌ها و مشکلات مربوط به تیروئید را تجربه کنند. از آن جایی که تمام فعالیت‌های بدن وابسته به غده تیروئید است؛
بنابراین هر گونه آسیب به این غده، سلامتی شما را به خطر می‌اندازد و اگر کنترل نشود، کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین لازم است که این مورد را جدی بگیرید و برای داشتن بدنی سالم به جای استفاده از دخانیات، ورزش کردن را انتخاب کنید.
2) از یک رژیم غذایی مناسب پیروی کنید.
استفاده از مواد غذایی مناسب و مصرف داروها تا حد زیادی می‌تواند در کاهش علائم و بهبود عملکرد تیروئید تاثیر گذار باشند. مواد مغذی مفید برای غده تیروئید عبارتند از: ید، سلنیوم و روی.
ید برای تولید هورمون‌های تیروئید ضروری است. کمبود این ماده باعث کم کاری تیروئید و گواتر می‌شود. توجه داشته باشید بدن به صورت طبیعی نمی‌تواند ید تولید کند، بنابراین لازم است که این ماده را از طریق مواد غذایی به دست بیاورید. پیروی از یک رژیم غذایی سالم در کنار ورزش کردن و داشتن وزن نرمال برای کاهش مشکلات مربوط به تیروئید می‌توانند کمک کننده باشند.
سوالات متداول
1) برای انجام آزمایشات تیروئید باید ناشتا باشیم؟
به صورت کلی برای انجام آزمایشات تیروئید نیازی نیست که حتما ناشتا باشید و از قبل به آمادگی خاصی نیازی ندارید.
2) انجام آزمایشات تیروئید در هنگام قاعدگی چه مشکلی دارد؟
انجام آزمایشات تیروئید در دوران قاعدگی هیچ مشکلی ندارد و افراد می‌توانند به راحتی آن را انجام دهند.
سخن پایانی
اگر سابقه خانوادگی مشکلات تیروئیدی، سندرم خستگی مزمن دارید یا اختلالات هیپوفیزی یا سایر غدد درون ریز در شما تشخیص داده شده است؛ حتما باید یک یا چند نمونه از آزمایشات تیروئید را بدهید. علاوه بر این، زنانی که نزدیک دوران یائسگی خود، باردار هستند یا اخیرا بچه دار شده‌اند (از آنجایی که سطح T3 و T4 مناسب برای رشد مغز در سال‌های اولیه زندگی کودک ضروری است)، نیز باید نسبت به انجام آزمایشات تیروئید حساس‌تر باشند.
همچنین اگر علائمی مانند افزایش وزن غیر طبیعی، افت انرژی، خشکی پوست، احساس دائمی سرما، یبوست یا کاهش وزن ناگهانی، افزایش ضربان قلب، احساس گرما یا عرق کردن زیاد، و اسهال دارید، باید نتایج آزمایشات تیروئید خود را بررسی کنید.
برای اطمینان از معاینات سونوگرافی و همچنین نتیجه‌های آن، بهترین انتخاب برای شما مرکز تصویربرداری پزشکی تابا خواهد بود. شما می‌توانید به صورت غیر حضوری و با استفاده از سامانه نوبت دهی آنلاین از خدمات متنوع این مرکز استفاده کنید. فقط کافی است بر روی دکمه زیر کلیک کنید تا از سریع‌ترین و دقیق‌ترین مرکز تصویربرداری پزشکی نوبت دریافت کنید.
انتشار: الهام صمصامیان
