غربالگری اول شامل مجموعه‌ای از تست‌های خون و سونوگرافی است که با هدف بررسی سلامت جنین انجام می‌شود. آزمایشات سه ماهه اول بسیار مهم است چرا که برخی از مشکلات جنین با کمک این آزمایشات تشخیص داده می‌شود.
تست‌های غربالگری احتمال اینکه جنین یک یا چند بیماری مشخص داشته باشد را نشان می‌دهند. در واقع این تست به طور یقین مشخص می‌کند که آیا نوزاد شما مشکل دارد یا خیر؛ در انجام تست‌های غربالگری از اطلاعات فردی، شاخص سونوگرافی و آزمایشات مربوطه استفاده می‌شود.
در بسیاری از مواقع افراد سونوگرافی را که روشی کاملا بی خطر و ایمن است برای بررسی سلامت جنین انجام می‌دهند. تصاویر به دست آمده از سونوگرافی اطلاعات بسیار خوب و دقیقی را در اختیار پزشک قرار می‌دهند و همین امر برای تشخیص سلامت جسمانی جنین کمک کننده است.
بنابراین لازم است در این دوران نسبت به انجام معاینات یا چکاپ‌های خود حساس‌تر باشید. در راستای اطمینان خاطر هموطنان عزیز مرکز تصویربرداری پزشکی تابا، برای انجام معاینات سونوگرافی از سه دستگاه به‌روز و پیشرفته استفاده می‌کند.
در این مطلب به صورت کامل در مورد غربالگری اول و مباحث مهم مربوط به آن صحبت می‌کنیم و هر آنچه که نیاز است را توضیح می‌دهیم. در ادامه موارد زیر را بررسی می‌کنیم.
- انواع روش‌های غربالگری اول
- نحوه تفسیر آزمایشات غربالگری اول
- بهترین زمان برای انجام غربالگری اول
با استفاده از سامانه نوبت دهی غیر حضوری، می توانید به راحتی و از طریق کلیک بر روی دکمه زیر، در سریع‌ترین و دقیقترین مرکز تصویری برداری پزشکی (تابا) نوبت دریافت کنید.
اهمیت انجام غربالگری اول
آزمایشات غربالگری اول در پزشکی به عنوان یک روش سنجش پیشرفته برای تشخیص و پیشگیری از بیماری‌ها استفاده می‌شوند. این آزمایشات، به عنوان بخشی از برنامه‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام، برای افراد سالم ارائه می‌شوند تا در مواردی که خطر ابتلا به بیماری وجود دارد؛ تشخیص مبتنی بر شاخص‌های آزمایشگاهی را فراهم کنند. تست های غربالگری اول احتمال اینکه جنین یک از چند بیماری مشخص را داشته باشد، نشان می‌دهد. در واقع این تست به طور یقین می‌تواند به ما بگوید که آیا نوزاد شما مشکل دارد یا نه؛ برای انجام صحیح تست‌های غربالگری اول از اطلاعات فردی، شاخص سونوگرافی و آزمایشات مربوطه استفاده می‌شود. اگر نتیجه تست مثبت باشد این بدین معنی است که احتمال وجود نقص بالاتر از دیگران است.
به همین خاطر پزشک شما ممکن است برای شما تست‌های تشخیصی انجام دهد تا از بابت سالم بودن جنین مطمئن شود. اگر نتیجه تست غربالگری اول منفی شود؛ به این معنی است که احتمال وجود نقص در نوزاد هنگام تولد آن قدر پایین است که احتیاج به پیگیری ندارد. اما توجه داشته باشید برای این مورد تضمین 100 درصد وجود ندارد.
شما عزیزان برای انجام سونوگرافی به صورت دقیق و همچنین سایر معاینات نظیر ماموگرافی، سی تی اسکن، رادیولوژی، سنجش تراکم استخوان و ام آر آی می‌توانید به دقیقترین و بهترین مرکز تصویربرداری شیراز مراجعه کنید.
بیماران محترم برای دریافت تصاویر پزشکی خود به صورت مجازی و بدون نیاز به حضور در مرکز تابا، می توانید از طریق کلیک بر روی دکمه زیر و وارد کردن مشخصات، تصاویر پزشکی خود را دریافت کنند.
انواع روش‌های غربالگری اول
1) سونوگرافی NT
غربالگری سندروم داون یا همان سونو NT در سه ماه اول (هفته 11 تا 13) بارداری قابل انجام است. با تفسیر همگی این آزمایش‌ها در غربالگری اول ریسک سندروم داون محاسبه می‌شود. در سونوگرافی، تجمع مایع پشت گردن جنین یا NT اندازه گیری می‌شود. زیرا با کمک تجمع مایع در ناحیه پشت گردن جنین، احتمال وجود ناهنجاری‌های ژنتیکی به آسانی تشخیص داده می‌شود.
در واقع با بالارفتن مقدار T ممکن است علامتی برای بروز سندروم داون (تریزومی 21) و یا تریزومی 18 باشد. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مطلب سونوگرافی را مطالعه نمایید.
2) آزمایش خون
این روش از غربالگری اول ، به عنوان بخشی مراقبت‌های دوران بارداری شناخته می‌شود؛ که برای اطمینان از سلامت جنین و مادر بسیار مهم است. از آزمایش خون در غربالگری اول، برای بررسی سطح دو هورمون PAPP-A وB-HCG در خون مادر باردار استفاده می‌شود. تغییر شدید میزان این هورمون‌ها، وضعیت جدی اختلال کروموزومی را نشان می‌دهد. مادران باردار از هفته ۹ تا انتهای هفته ۱۳ بارداری فرصت دارند که این آزمایش خون را انجام دهند.
بیماران محترم برای دریافت تصاویر پزشکی خود به صورت مجازی و بدون نیاز به حضور در مرکز تابا، می توانید از طریق کلیک بر روی دکمه زیر و وارد کردن مشخصات، تصاویر پزشکی خود را دریافت کنند.
نحوه تفسیر آزمایش غربالگری اول
از مجموع نتایج تفسیر سونو NT، آزمایش خون مادر و سن مادر در غربالگری اول عددی به دست می‌آید. بر اساس عدد به دست آمده می‌توان تصمیم گرفت که قدم بعدی چیست. وقتی که ضخامت NT زیاد است جنین ممکن است نقص قلبی یا نقایص ژنتیکی دیگری داشته باشد در این شرایط پزشک شما ممکن است آزمایشات تکمیلی دیگری در هفته ۱۵ تا ۱۸ بارداری برای شما پیشنهاد کند.
در فرآیند غربالگری اول، ابتدا شاخص‌هایی که معمولاً با بیماری‌ها مرتبط هستند، انتخاب می‌شوند. این شاخص‌ها می‌توانند شامل نمونه‌های خون، ادرار، معاینات سونوگرافی و… باشند که بررسی آن‌ها می‌تواند اطلاعاتی درباره وضعیت سلامت فرد را فراهم کند.
بعد از جمع‌آوری نمونه‌ها، اطلاعات و نتایج به دست آمده در اختیار افراد قرار می‌گیرد. نتایج آزمایش‌ها بر اساس مقادیر نرمال و معیارهای تعیین شده مقایسه می‌شوند. با توجه به نتایج آزمایشات غربالگری اول، تفسیری بالینی انجام می‌شود. این تفسیر به عواملی مانند سابقه پزشکی فرد، علائم بالینی، ریسک‌های فردی و اطلاعات تکمیلی دیگر درباره بیماری و وضعیت سلامت فرد مربوط می‌شود. در صورتی که مقادیر اندازه‌گیری شده خارج از محدوده طبیعی قرار بگیرند، ممکن است نشانگر وجود یا خطر ابتلا به یک بیماری باشند. در این صورت ممکن است پزشک برای اطمینان آزمایشات و معاینات دیگری را پیشنهاد کند که انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب آزمایشات دوران بارداری را مطالعه نمایید.
نکات مهم برای آماده شدن برای آزمایش غربالگری اول
آزمایش غربالگری اول یک آزمایش خون است که در هفته‌های 11 تا 13 بارداری انجام می‌شود. این آزمایش برای بررسی خطر ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و سایر مشکلات ژنتیکی استفاده می‌شود. نکات مهم برای آماده شدن برای آزمایش غربالگری اول عبارتند از:
- از پزشک خود در مورد زمان مناسب انجام آزمایش سؤال کنید اما معمولا در هفته‌های ذکر شده انجام می‌شود.
- از پزشک خود در مورد ناشتا بودن قبل از آزمایش سؤال کنید. برخی از آزمایشگاه‌ها نیاز دارند که شما قبل از آزمایش ناشتا باشید.
- در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک خود صحبت کنید. برخی از داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.
- اگر بارداری پرخطر دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. بارداری پرخطر شامل مواردی مانند سن بالای 35 سال، سابقه خانوادگی اختلالات کروموزومی یا وجود عوامل خطرساز دیگر است.
در آزمایشگاه، یک پرستار یا تکنسین نمونه خون شما را از بازوی شما خواهد گرفت. این کار معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد و درد زیادی ندارد. نتایج آزمایش غربالگری اول معمولاً ظرف چند روز آماده می‌شود. پزشک شما نتایج آزمایش را با شما در میان خواهد گذاشت و در صورت لزوم، آزمایش‌های تکمیلی را توصیه خواهد کرد.
در اینجا چند نکته اضافی برای آماده شدن برای آزمایش غربالگری اول آورده شده است:
- اگر نگران نتایج آزمایش هستید، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد نتایج آزمایش و گزینه‌های خود تصمیم بگیرید.
- اگر نتایج آزمایش شما نشان دهنده خطر بالای ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی باشد، پزشک شما ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آمنیوسنتز یا CVS را توصیه کند. این آزمایش‌ها می‌توانند تشخیص قطعی اختلالات کروموزومی را ارائه دهند.
آزمایش غربالگری اول یک آزمایش مهم است که می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد سلامت جنین خود اطلاعات بیشتری کسب کنید. با آماده شدن مناسب برای آزمایش، می‌توانید مطمئن شوید که نتایج دقیقی دریافت می‌کنید.
با انجام غربالگری اول چه چیزهایی مشخص می‌شود؟
آزمایش غربالگری اول یک آزمایش غیرتهاجمی است که برای بررسی خطر ابتلای جنین به اختلالات ژنتیکی استفاده می‌شود. با انجام غربالگری اول، موارد زیر مشخص می‌شود:
- خطر ابتلای جنین به سندرم داون
- خطر ابتلای جنین به سندرم ادواردز
- خطر ابتلای جنین به سندرم پاتاو
در سونوگرافی، ضخامت پوست پشت گردن جنین (NT) اندازه‌گیری می‌شود. ضخامت غیرطبیعی NT می‌تواند نشان‌دهنده خطر بالای ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی باشد. همچنین، غربالگری اول می‌تواند به تشخیص زودهنگام سایر اختلالات جنینی مانند اختلالات قلبی، اختلالات لوله عصبی و ناهنجاری‌های کروموزومی دیگر کمک کند.
اگر نتایج آزمایش غربالگری اول نشان‌دهنده خطر بالای ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آمنیوسنتز یا CVS را توصیه کند. این آزمایش‌ها می‌توانند تشخیص قطعی اختلالات کروموزومی را ارائه دهند.
ناهنجاری‌های مادرزادی و بسیاری از اختلالات ژنتیکی می‌تواند در غربالگری اول مشخص شود. هدف این آزمایش‌ها تشخیص زودهنگام نقص‌ها و اختلالات کروموزومی و ژنتیکی در جنین است.آزمایش غربالگری اول یک آزمایش مهم است که می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد سلامت جنین خود اطلاعات بیشتری کسب کنید.
بهترین زمان برای انجام غربالگری اول
زمان انجام غربالگری اولیه به عنوان یک تصمیم پزشکی است و به متغیرهای مختلفی از جمله نوع غربالگری و شرایط فردی شما بستگی دارد. در اینجا چند نکته کلی وجود دارد که ممکن است به شما کمک کند:
- پیشنهاد پزشک: بهتر است با پزشک خود در مورد زمان انجام غربالگری صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند با توجه به سابقه پزشکی، عوامل ریسک و سایر موارد مرتبط، به شما راهنمایی کند.
- نوع غربالگری: نوع غربالگری اول ممکن است تأثیر زمان انجام آن را داشته باشد. برخی از غربالگری‌ها ممکن است در دوره‌های خاص زمانی انجام شوند.
- هفته‌های بارداری: برخی از غربالگری‌ها بر اساس هفته‌های بارداری انجام می‌شوند. برخی از آزمایش‌ها و تست‌ها در هفته‌های خاص توصیه می‌شوند.
- عوامل ریسک: اگر عوامل ریسک خاصی در بارداری شما وجود دارد، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد کند که غربالگری را در زمانی خاص انجام دهید.
- شرایط فردی: شرایط فردی شما نیز نقشی در تعیین زمان انجام غربالگری دارد. مثلاً، اگر شما در دوره‌های خاصی از روز یا هفته به راحتی دسترسی به مراکز پزشکی ندارید، این نکته نیز ممکن است مؤثر باشد.
آزمایش‌های غربالگری سه ماهۀ اول معمولاً بین هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ انجام می‌شود. غربالگری سه ماهۀ اول این امکان را برای مادر به وجود می‌آورد که هرچه زودتر نسبت به مشکلات احتمالی آگاه شود. با توجه به این نکات، بهتر است در صورت نیاز حتما با پزشک خود مشورت کرده و نظر او را در مورد زمان انجام غربالگری اول بپرسید.
مزایای انجام غربالگری اول
غربالگری اول در دوران بارداری از مزایای مهمی برخوردار است و به مادر و جنین کمک می‌کند تا مشکلات ژنتیکی شناسایی و مدیریت شوند. در ادامه به برخی از مزایای انجام غربالگری اول اشاره شده است:
1) تشخیص زودرس مشکلات:
- مشکلات ژنتیک: غربالگری اولیه می‌تواند به شناسایی مشکلات ژنتیکی در جنین کمک کند، که ممکن است نیاز به مدیریت و درمان خاص داشته باشند.
- مشکلات ساختاری: تصاویر سونوگرافی و سایر تست‌ها ممکن است اطلاعاتی در مورد ساختار و توسعه صحیح اجزای جسمانی جنین فراهم کنند.
2) ارزیابی ریسک‌ها:
- ریسک‌های بارداری: غربالگری می‌تواند به تعیین ریسک‌های مرتبط با بارداری کمک کند. از جمله می‌توان به ریسک‌های مرتبط با فشار خون بالا، دیابت بارداری و سایر مشکلات اشاره کرد.
- گروه خون: آزمایش‌های خون ممکن است اطلاعاتی در مورد گروه خون مادر و جنین فراهم کنند.
3) مدیریت درست بارداری:
- بررسی سلامت مادر: غربالگری اول به ارزیابی سلامت مادر در طول دوران بارداری کمک می‌کند و مشکلات ممکن درمانی را شناسایی می‌کند.
- مشاوره‌های بهداشتی: نتایج غربالگری می‌توانند به مادر اطلاعاتی در مورد تغذیه، فعالیت‌های ورزشی و مراقبت‌های بهداشتی در طول بارداری ارائه دهند.
4) تصمیم‌گیری در مورد مراقبت‌های لازم:
- تدابیر پیشگیری: اطلاع از نتایج غربالگری ممکن است به پزشک و مادر کمک کند تا تصمیم‌های بهتری در مورد مراقبت‌ها بگیرد و پیشگیری‌های لازم را انجام دهد.
مهم است بدانید که غربالگری نتیجه نهایی برای وجود یا عدم وجود یک مشکل را تضمین نمی‌کند؛ اما می‌تواند به پزشک و افراد اطلاعاتی ارائه دهد تا تصمیمات مناسب‌تری در مورد سلامت جنین خود بگیرند.
چه زمانی مادران باردار باید تست NIPT انجام دهند؟
آزمایش NIPT زودتر از تمام آزمایشات دیگر در بارداری قابل انجام است. تست NIPT در هر زمانی بعد از هفته نهم بارداری انجام می‌شود. بهترین زمان برای انجام تست NIPT، هفته‌های 10 تا 14 بارداری است. در این زمان، میزان DNA در خون مادر به اندازه کافی بالا است تا بتوان از آن برای تشخیص اختلالات کروموزومی استفاده کرد.
اگر تست NIPT قبل از هفته 10 بارداری انجام شود، ممکن است نتایج دقیق نباشد. زیرا در این زمان، میزان DNA در خون مادر به اندازه کافی بالا نیست. اگر تست NIPT بعد از هفته 14 بارداری انجام شود، دقت آن کاهش می‌یابد. زیرا در این زمان هم، میزان DNA در خون مادر شروع به کاهش می‌کند.
بنابراین، اگر قصد انجام تست NIPT را دارید، بهتر است در هفته‌های 10 تا 14 بارداری این آزمایش را انجام دهید تا نتایج دقیق‌تری دریافت کنید. تست NIPT یک آزمایش غیرتهاجمی است که برای بررسی خطر ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و… استفاده می‌شود. این آزمایش می‌تواند تشخیص قطعی اختلالات کروموزومی را ارائه دهد.
تست NIPT معمولاً برای مادران باردار با علائم زیر توصیه می‌شود:
- سن بالای 35 سال
- سابقه خانوادگی اختلالات کروموزومی
- سابقه سقط مکرر
- نتایج غیرطبیعی سونوگرافی
تست NIPT همچنین می‌تواند به مادران باردار بدون علائم نیز توصیه شود که مایل به انجام یک آزمایش غیرتهاجمی با دقت بالا برای تشخیص اختلالات کروموزومی هستند. نتایج این تست معمولاً ظرف چند روز آماده می‌شود. اگر نتایج تست NIPT نشان‌دهنده خطر بالای ابتلای جنین به اختلالات کروموزومی باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی مانند آمنیوسنتز یا CVS را توصیه کند.
سخن پایانی
در پایان به طور خلاصه می‌توان گفت که آزمایش غربالگری اول یک آزمایش مهم و ارزشمند است که می‌تواند به مادران باردار در تصمیم‌گیری در مورد سلامت جنین خود کمک کند.
آزمایش غربالگری اول یک آزمایش اختیاری است، اما انجام آن می‌تواند به مادران باردار کمک کند تا در مورد سلامت جنین خود اطلاعات بیشتری کسب کنند و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تری بگیرند. همکاران ما در مرکز تصویربرداری پزشکی تابا در کنار شما هستند تا با انجام معاینه سونوگرافی خود اطمینان کامل‌تری نسبت به سلامت خود و جنین داشته باشید.
برای انجام سونوگرافی و همچنین استفاده از سامانه نوبت دهی غیر حضوری، تنها کافیست بر روی دکمه زیر کلیک کنید؛ تا از سریع‌ترین و دقیقترین مرکز تصویربرداری پزشکی نوبت خود را دریافت کنید
انتشار: الهام صمصامیان
